ششمین نشست «‌اندیشکده ادبیات پایداری» با حضور مرتضی سنگری رئیس‌ اندیشکده ادبیات پایداری، نویسندگان و علاقه‌مندان این حوزه در سالن شهید «قربانی» حوزه هنری برگزار شد. فرانک جهانگرد دکترای زبان و ادبیات فارسی پیرامون عناصر هویت‌ساز در ادبیات پایداری سخنرانی و به سؤالات حاضران پیرامون هویت و ادبیات پایداری پاسخ داد. به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، فرانک جهانگرد با بیان اینکه ابتدا در ذهن من ادبیات پایداری ارتباط ناگسستنی با جنگ داشت، گفت: با تحقیق‌هایی که کردم این سؤال برایم پیش آمد که آیا هر جنگی ادبیات پایداری پدید می‌آورد؟ وقتی به ۸ سال دفاع مقدس نگاه می‌کردم پاسخ مثبت بود، اما با کاوش در تاریخ ایران به اشتباه بودن این ذهنیت، پی بردم. تاریخ این سرزمین پر از دفاع و جنگ بود، اما به موازات همه جنگ‌ها ادبیات پایداری به‌وجود نیامده بود. از جمله حمله مغول‌ها و افغان‌ها و در عین حال در مقاطع تاریخی جنگی در نگرفته، اما ادبیات پایداری پدید آمده بود. به طور مثال دوره مشروطه که ادبیات پایداری با تمام ابعاد به وجود آمده، با وجودی که جنگی رخ نداده است. پایداری فرهنگی به گفته عضو هیئت تحریریه مجله ادبیات داستانی، به این منظور به جای ادبیات پایداری، عنوان وسیع‌تر پایداری فرهنگی را مطرح کردم و به جای جنگ، عنوان وسیع‌تر رویداد سیاسی در نظر گرفتم. وی ادامه داد: یک رویداد سیاسی می‌تواند جنگ نباشد، اما واکنش فرهنگی در پی داشته باشد. به شعر زمان مشروطه نگاه کنید، شاعرانی این دوره قلم را به جای شمشیر به کار می‌برند. پس در این دوره پایداری فرهنگی جهشی ایجاد کرده است. شماری از اهل قلم دوره مشروطه‌ در این راه به شهادت رسیدند، قلمی که کار شمشیر را انجام می‌داد. اینجا مفهوم شهادت که از مفاهیم ادبیات پایداری بود هم تغییر جزئی پیدا کرد. جنگ و عواطف این پژوهشگر به این نکته اشاره کرد که جنگ در ذات خودش خشونت دارد، اما برانگیزنده انسانی‌ترین عواطف انسان‌ها است‌. جنگ میدان عواطف است و نوع ایثار و از خودگذشتی که در جنگ می‌بینیم با بقیه جا‌ها فرق دارد. جنگ زمینه بروز عواطف انسانی، هنر و ادبیات است و نسبت جنگ و ادبیات از اینجا شروع می‌شود. اینجاست که پاسخ سوال چرا از جنگ می‌نویسیم؟ داده می‌شود؛ چون‌ جنگ احساسات را پررنگ می‌کند و ما را به شدت مورد تاًثیر عواطف قرار می‌دهد. در جنگ تمام عواطف اعم از مثبت و منفی در نهایت خود بروز می‌کند. ادبیات پایداری که در زمان جنگ شکل می‌گیرد متفاوت از ادبیات پایداری بعد از جنگ است. شاهکار ادبیات دکتر جهانگرد اظهار کرد: اینجا این سؤال پیش می‌آید که آیا در تمام جوامع به موازات هر جنگی ادبیات پایداری یا یک نوع واکنش داریم؟ خیر، همیشه و در همه جوامع این اتفاق نمی‌افتد، بلکه جامعه باید حساس و آگاه و پیشروان فکری داشته باشد و کسانی را در دل خود پرورده باشد که به عنوان اسطوره‌های پایداری مطرح باشند، در این جامعه به موازات جنگ، ادبیات پایداری به وجود می‌آید. فرانک جهانگرد در ادامه عنوان کرد: در مورد ادبیات پایداری تشتت آراء زیاد است و این باعث بالندگی ادبیات پایداری می‌شود. در ادبیات پایداری، ادبیات داستانی جایگاه و ویژگی خاص خودش را دارد. اعتقاد دارم ادبیات دفاع مقدس هنوز شاهکار‌هایش را بیرون نداده است. بعدها شاهد شاهکار‌های ادبیات داستانی خواهیم دید. وظیفه ادبیات پایداری به گفته اين پژوهشگر، در پایداری فرهنگی و سیاسی قلم‌ جای شمشیر را می‌گیرد. شاعران زمان مشروطه از جمله عارف، بهار و عشقی می‌نویسند تا مردم را بیدار کنند. زبان ادبیات پایداری این دوره متفاوت با ادبیات غنایی است. زبان ادبیات پایداری زبان مردم است و با مردم به زبان زمان خودشان حرف می‌زند‌. اولین وظیفه زبان پایداری آگاهی‌بخشی است. از وظایف دیگر ادبیات پایداری به هیجان آوردن مردم با زبان ریتمیک است. هویت ادبیات پایداری می‌خواهد جامعه را در برابر تهدیدی که می‌تواند جنگ یا هویت باشد، بیدار کند. اینجاست که به نسبت هویت با ادبیات پایداری می‌رسیم. این استاد دانشگاه ادامه داد: ادبیات پایداری زمانی به وجود می‌آید که هویت جامعه در معرض تهدید قرار بگیرد و پیشروان فرهنگی جامعه این ادبیات را به وجود می‌آورند. ادبیات پایداری حافظ این هویت است. هویت ذاتاً سیال و پویاست و در طول تاریخ تغییر می‌کند. اینجاست که بحث هویت در ادبیات پایداری معنا پیدا می‌کند. در زمان صلح ادبیات پایداری خاموش است و ریشه‌های پیوندی مشترک ما را در زمان صلح پررنگ می‌کند. مانند سدی که آب را برای زمانی که نیاز است، ذخیره می‌کند. گفتنی است، در طول این نشست دکتر شاکری که از طریق مجازی در این نشست حضور داشت و تعدادی از شرکت‌کنندگان به بیان نظرات خود پیرامون هویت و ادبیات پایداری پرداختند و سؤالاتی مطرح کردند و پاسخ شنیدند. انتهای پیام/